Buzağı İshallerinin Tedavisi ve Önlenmesi: Uzman İpuçları ve Yöntemleri

Buzağı İshallerini Anlamak

Buzağı ishali veya neonatal buzağı diyaresi (NCD), yeni doğan buzağıları etkileyen yaygın bir hastalıktır. Genellikle sulu, gri, yeşil veya sarı renkli, kan ve mukusla karışık olabilen şiddetli ishal ile kendini gösterir. 

Yoğun ishal, etkilenen buzağıda hızla dehidrasyona ve elektrolit dengesizliklerine yol açabilir. Gösterebilecekleri tepkiler: 

• Beslenmeyi reddetmek. 
• Zayıf, halsiz ve depresif görünmek. 
• Ayakta duramamak. 
• Sürekli olarak düşük vücut ısısına sahip olmak. 
• Çökük gözlere ve kuru bir cilde sahip olmak. 
   

Buzağı ishalinene sebep olur?

Tek başlarına veya birlikte ortaya çıkabilen bir dizi potansiyel buzağı ishali nedeni vardır. Çoğunlukla aşağıdaki patojenlerden biriyle oluşan bir enfeksiyondan kaynaklanır, ancak hayvana ve çevresinin etkilerine de bağlı olması mümkündür.  

Escherichia coli (E. coli). Bu bakterinin bazı türleri, emilim yerine bağırsaklarda sıvı üretimini arttıran toksinler salgılayarak buzağılarda ishale neden olur. Diğer türleri bağırsak duvarlarında fiziksel hasara sebep olur. Bazıları, ciddi kan kaybı ve şokla sonuçlanan ciddi bir ishal türü olan hemorajik ishale neden olabilir. 

Rotavirüs. Bu virüs bağırsak zarına zarar vererek akut ishale, sıvı kaybına ve dehidrasyona sebep olur. Genellikle aniden ortaya çıkar ve hızla yayılır. 

Koronavirüs. Bu solunum yolu virüsü aynı zamanda bağırsakları da etkileyerek rotavirüse benzer bir şekilde bağırsak zarına zarar verir.

Cryptosporidium parvum. Bu protozoon parazit bağırsak duvarını tahrip ederek besinlerin sindirimini ve emilimini zorlaştırır. 

Salmonella. Bu bakteriler ayrıca toksin üretir ve bağırsaklarda iltihaplanmaya neden olur. Salmonelloz buzağılarda septisemiye yol açabilir ve bakteri insanlarda da enfeksiyona neden olabilir. 

Buzağı ishalinin daha az yaygın diğer nedenleri arasında şunlar yer alır:

• Çok fazla süt veya kötü formüle edilmiş alternatif süt ürünleri. 
• Uzun süre yüksek dozda antibiyotik kullanımı. 
   

Buzağı ishallerinde hızlı tedavinin önemi

Dehidrasyon ve elektrolit kaybı, savunmasız bir yeni doğan için hızla ölümcül olabilir. Bu nedenle hızlı teşhis ve buzağı ishallerinin tedavisi , yaşam ile ölüm arasındaki fark anlamına gelebilir. Ayrıca, bazı patojenler oldukça bulaşıcı olabilir, bu nedenle buzağı ishali tedavisinin derhal yapılması sadece buzağıyı değil tüm sürüyü korur.

Bağırsak hasarı buzağının sağlığı üzerinde uzun vadeli bir etkiye sahip olabilir. Sindirim ve besin emilimi kalıcı olarak etkilenerek düşük kiloya, beslenme yetersizliklerine, kronik enfeksiyonlara ve üreme sorunlarına yol açabilir. 

Buzağı ishali bir yetiştirici için de zor bir deneyim olabilir. Buzağılarınızı hasta ve sıkıntı içinde görmek sadece zor olmakla kalmaz, aynı zamanda çiftliğin mali verimliliği üzerinde de ciddi sonuçlar doğurabilir. 

Buzağı ishali tedavisi ne kadar erken yapılırsa, hastalık o kadar az şiddetli olur ve etkilenen herkes için sonuç o kadar iyi olur. 
 

Buzağı ishallerinin tedavisi ve destekleyici bakım

İzolasyon 

Etkilenen buzağılar, bulaşmayı önlemek için sağlıklı buzağılardan derhal ayrılmalı ve farklı kişiler tarafından paylaşılmayan ekipmanlarla taşınmalıdır. Hasta buzağı, aşırı sıcaklıklardan uzak, temiz, kuru ve iyi havalandırılan bir alanda tutulmalıdır. 

Rehidrasyon 

Tedavinin en önemli önceliği, dehidrasyon belirgin olmasa bile sıvı ve elektrolit dengesini yeniden sağlamak için buzağının rehidrasyonudur. 

Buzağı emebiliyorsa, Enerlyte^® Plus gibi su, glikoz ve elektrolit içeren bir rehidrasyon solüsyonu ağızdan verilebilir. Bununla birlikte, buzağı ciddi şekilde susuz kalmışsa, ayakta duramıyorsa veya oral solüsyonları reddediyorsa, kalifiye bir veteriner tarafından uygulanan damardan rehidrasyona ihtiyaç duyacaktır.

Beslenme 

Elektrolit solüsyonları başlangıçta süt veya alternatif süt ürünleri ile dönüşümlü olarak verilebilir, rehidrasyon solüsyonu miktarı kademeli olarak azaltılır ve süt veya alternatif süt ürünü miktarı artırılır. Buzağı dik oturabiliyor ancak biberonla beslenmeyi kabul etmiyorsa, profesyonel gözetim altında tüple süt ve alternatif süt ürünleri verilebilir. 

Antibiyotik tedavisi 

Bakteriyel bir nedeni olan vak'alarda antibiyotik tedavisi faydalı olabilir. Ancak uzmanlar antibiyotiklerin ihtiyatlı kullanılmasını önermektedir. Antibiyotiklerin aşırı kullanımı midede aşırı mantar üremesi, kronik ishal ve antibiyotik direnci gibi sorunlara yol açabilir. Tüm antibiyotikler kalifiye bir uzmanın tavsiyesi üzerine uygulanmalıdır.  
 

Buzağı ishalini tedavi etmek için hangi antibiyotikler kullanılabilir?

Amoksisilin veya ampisilin ilk seçeneklerdir. Penisilin ilaç ailesinin üyeleri olan bu ilaçlar bakterilerin hücre duvarlarına bağlanır ve proteinleri parçalar. Sülfonamidler, folik asit üretimine müdahale eden ve bakterilerin üremesini engelleyen bir diğer ilk seçenektir. Dirençle karşılaşılan durumlarda kolistin alternatif olarak düşünülebilir. Bakteri hücrelerinin hücre zarlarını bozarak ölmelerine neden olur.

Dirençli bakteriyel enfeksiyonlarda ikinci sıradaki seçenek seftiyofur veya sefkinom gibi bir sefalosporindir. Hücre duvarının oluşumunu önlemek için bakterilere bağlanarak etki gösterirler.

Penisilinler, sülfonamidler ve sefalosporinler E. coli ve salmonellaya karşı sınırlı etkinliğe sahip olabilir. Bu gibi durumlarda florokinolonlar tercih edilen antibiyotikler olacaktır. Bakteriyel DNA sentezinde yer alan enzimleri inhibe eder ve kromozomları parçalarlar. Ancak, bunlar ciddi şekilde hasta buzağılar için kullanılmalıdırlar.
 

Buzağı ishalinin önlenmesi

Buzağı ishalinin önlenmesi, buzağının direncini güçlendirmeyi ve patojenlere çevresel maruziyeti azaltmayı içerir. 

Direnç oluşturmak 

Bağışıklık sistemi bir patojenle ilk kez karşılaştığında, onu öldürmek için antikorlar oluşturur. Patojenle tekrar karşılaşıldığında, bağışıklık sistemi onu hızlı bir şekilde tanıyabilir ve antikorlar oluşturarak enfeksiyona karşı bir miktar direnç sağlayabilir. 

Yeni doğan bir buzağı, anneden ilk süt yoluyla geçen ve kolostrum adı verilen antikorlara ihtiyaç duyar. Bu mümkün olan en kısa sürede, ideal olarak doğumdan sonraki altı saat içinde gerçekleştirilmelidir. Bu süre zarfında buzağının bol miktarda kolostrum almasını sağlamak, buzağı ishaline, neden olabilecek E. Coli.de dahil olmak üzere patojenlere karşı direnç oluşturmaya yardımcı olabilir  

Aşılar antikor üretir. Gebe bir ineğin Bovigen^® Scour gibi geniş spektrumlu bir ürün kullanılarak aşılanması, yavrusuna da geçecek olan yaygın ishal patojenlerine karşı antikor üretmesine yardımcı olabilir. Çiftliğinizde bulunan patojenleri tanımlamak ve aşılama protokolünüzü bu patojenlere göre geliştirmek için Speed V-Diar gibi bir tanımlayıcı kit kullanın.

Maruziyetin azaltılması 

Birbirlerine yakın  olarak kapatılmaları ve kötü hijyen uygulamalarının her ikisi de buzağı ishaline nedenolan patojenlere maruz kalmayı artırabilir. Riski azaltmak için aşağıdaki talimatlara uyunuz: 

• Buzağıları yaşamlarının en az ilk ayı boyunca ayrı ağıllarda barındırın. 
• Buzağı ağıllarını her zaman temiz, kuru ve korunaklı tutun. 
• Ağılları ve buzağılar arasında yemleme ekipmanını iyice temizleyin ve dezenfekte edin. 
• Buzağılarla temas halindeyken koruyucu giysi ve ayakkabı kullanın. 
• Diğer sürülerle teması önlemek için çiftlik sınırlarını güvenli hale getirin. 
• Ziyarete gelen kişileri ve araçları (örnek. teslimatlar) sürüden uzak tutun.
   

Önlem almak her zaman en güvenli yaklaşımdır

Birçok buzağı ne yazık ki buzağı ishalinedeniyle kaybedilmekte ve hayatta kalanlar da uzun vadeli etkilere maruz kalabilmektedir. Sürünüzün sağlığını korumak için onları aşılama, hızlı kolostrum besleme ve mükemmel hijyen protokollerini içeren önleyici bir strateji ile koruyun. Bu uygulamaların hayata geçirilmesi konusunda veteriner hekiminizden tavsiye isteyin ve Virbac'ın mükemmel destekleyici ürün yelpazesinegöz atın.